Η Άνοιξη θεωρείται η ομορφότερη εποχή του έτους γιατί ζεσταίνεται η ατμόσφαιρα και ανθίζουν τα λουλούδια. Το γεγονός αυτό όμως μπορεί σε κάποιους να δημιουργεί προβλήματα γιατί είναι αλλεργικοί στις γύρεις που απελευθερώνονται από τα φυτά κατά την ανθοφορία τους. Επιπλέον την Άνοιξη εμφανίζονται και άλλοι σημαντικοί αλλεργιογονικοί παράγοντες, όπως τα τσιμπήματα από έντομα (μέλισσες, σφήκες κλπ) και η μεγάλη αύξηση των ακάρεων της οικιακής σκόνης ιδιαίτερα το Μάιο. Αλλεργίες βέβαια υπάρχουν όλο το χρόνο, παρουσιάζουν όμως μεγάλη έξαρση τους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο, Μάιο και Ιούνιο για τους λόγους που αναφέρθηκαν.

Συχνότητα αλλεργίας και κύρια αλλεργιογόνα

Την τελευταία εικοσαετία οι αλλεργίες έχουν τριπλασιαστεί. Πρόσφατες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι 20% περίπου του πληθυσμού πάσχει από αλλεργίες της Άνοιξης λόγω ευαισθησίας σε εισπνεόμενα αεροαλλεργιογόνα όπως οι γύρεις του κυπαρισσιού, της ελιάς και των αγριόχορτων.

Η αναφυλαξία από τσιμπήματα εντόμων είναι η πιο εκρηκτική μορφή αλλεργίας και αφορά περίπου το 2% του πληθυσμού. Η αναφυλαξία προκαλείται από τσιμπήματα κυρίως μέλισσας και σφήκας και μπορεί να προκαλέσει γενικευμένη σωματική αντίδραση, πρήξιμο και δύσπνοια. Συνήθως εκδηλώνεται από 5 έως 15 λεπτά μετά το τσίμπημα. Απαιτείται άμεση ιατρική επέμβαση και μετά αναλαμβάνει ο ειδικός αλλεργιολόγος για την ενδεδειγμένη ανοσοθεραπεία.

Κλινικές εκδηλώσεις της αλλεργίας

Την Άνοιξη οι αλλεργικοί ασθενείς εμφανίζουν κυρίως εκδηλώσεις από το ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό και υποφέρουν από κνησμό (φαγούρα) στα μάτια και την μύτη, καταρροή, φτάρνισμα και μπούκωμα. Αυτά είναι τα κυριότερα συμπτώματα της εποχικής αλλεργικής ρινίτιδας, η οποία στη συνέχεια μπορεί να εξελιχθεί και σε αλλεργικό άσθμα με εκδήλωση βήχα, δυσκολίας στην αναπνοή και εύκολη κόπωση.

Η αλλεργική κνίδωση και το έκζεμα εκδηλώνονται επίσης σε μεγάλο βαθμό κατά τη διάρκεια της Άνοιξης, από την επίδραση των ίδιων αλλεργιογόνων. Αποτελούν σημαντικό πρόβλημα που επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα της ζωής μεγάλου αριθμού συμπολιτών και απαιτεί συστηματική φαρμακευτική αντιμετώπιση.

Διάγνωση των αλλεργιών

Τα δερματικά test βοηθούν να εντοπιστεί το υπεύθυνο αλλεργιογόνο και να γίνει σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση. Κατά τις δερματικές δοκιμασίες χρησιμοποιούνται διαλύματα αλλεργιογονικών ουσιών όπως γύρεις αγρωστωδών, θαμνοειδών, δένδρων, επιθήλια ζώων (γάτα, σκύλος) και ακάρεα οικιακής σκόνης. Κατά περίπτωση χρησιμοποιούνται και διαλύματα αλλεργιογονικών τροφών όπως είναι οι φράουλες, οι ξηροί καρποί, τα οστρακοειδή και θαλασσινά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα κ.α. Για την αναφυλαξία από τα δηλητήρια εντόμων απαιτείται ειδική διαδικασία κατά την οποία χορηγούνται ειδικά διαλύματα ενδοδερμικώς, από εξειδικευμένο αλλεργιολόγο.

Οι δερματικές δοκιμασίες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες και αξιόπιστες εξετάσεις και μπορούν να εντοπίσουν αποτελεσματικά το σύνολο των υπεύθυνων αλλεργιογόνων.

Ο εργαστηριακός έλεγχος των ειδικών IgE αντισωμάτων (RAST) στο αίμα των αλλεργικών ατόμων βοηθάει επίσης σημαντικά στη διάγνωση των αλλεργικών παθήσεων.

Θεραπεία των αλλεργικών παθήσεων

Η θεραπεία των αλλεργικών παθήσεων περιλαμβάνει τρείς κύριους τομείς:

•    Την αποφυγή του υπεύθυνου αλλεργιογόνου, όπου αυτό είναι δυνατόν. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η απομάκρυνση του υπεύθυνου ζώου π.χ. γάτα.

•    Φαρμακευτική θεραπεία των αλλεργικών παθήσεων. Σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας ένα ευρύτατο φάσμα θεραπευτικών ουσιών που χρησιμοποιούνται ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα της αλλεργικής νόσου.

Τα νεώτερα αντιισταμινικά φάρμακα, όπως η σετιριζίνη, η δεσλοραταδίνη και η εμπαστίνη αποτελούν τα φάρμακα πρώτης γραμμής στην αντιμετώπιση των αλλεργικών αντιδράσεων και ιδιαίτερα της κνίδωσης και της αλλεργικής ρινοεπιπεφυκίτιδας.

Τα εισπνεόμενα αντιισταμινικά και κορτικοειδή αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας των αναπνευστικών αλλεργοπαθειών και επέφεραν επαναστατική βελτίωση στην αντιμετώπιση του αλλεργικού άσθματος. Στη θεραπεία των ιδίων παθήσεων, προστέθηκαν πρόσφατα, με μεγάλη επιτυχία τα αντιλευκοτριενικά φάρμακα.

•    Η ειδική αντιμετώπιση των εποχικών αλλεργικών παθήσεων γίνεται με την ειδική ανοσοθεραπεία και τη χρήση των αντιαλλεργικών εμβολίων. Το ποσοστό επιτυχίας ανέρχεται στο 95% και εξασφαλίζει στον ασθενή ουσιαστικό περιορισμό ή απαλλαγή από τα συμπτώματα της αλλεργίας και από την ανάγκη λήψης φαρμάκων.

     Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η αναφυλαξία στο δηλητήριο υμενοπτέρων (σφήκα - μέλισσα). Απαιτείται ο εφοδιασμός του ασθενούς με ειδικά φάρμακα (αδρεναλίνη) και ειδική ανοσοθεραπεία – απευαισθητοποίηση που γίνεται μόνο από εξειδικευμένο γιατρό.

Την τελευταία πενταετία προστέθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία στην αντιμετώπιση των βαρέων αλλεργικών παθήσεων (άσθμα και χρόνια κνίδωση) η χορήγηση μονοκλωνικών αντισωμάτων έναντι της IgE ανοσοσφαιρίνης που είναι υπεύθυνη για τις αλλεργίες.

Σε κάθε περίπτωση η σωστή χρήση των σύγχρονων αντιαλλεργικών θεραπειών μπορεί να βοηθήσει τους αλλεργικούς να απαλλαγούν από τα συμπτώματα και να απολαύσουν την ανοιξιάτικη ατμόσφαιρα.