Τι είναι αλλεργία;  

Ο διεθνής όρος αλλεργία (allergy) προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «άλλο+έργο». Ο οργανισμός δηλ. επιτελεί διαφορετικό έργο από αυτό που πρέπει να κάνει και παράγει αντισώματα (IgE) εναντίον ακίνδυνων ουσιών όπως είναι οι γύρεις των φυτών, τα ακάρεα και άλλα αλλεργιογόνα. Στην αλλεργία ο οργανισμός αμύνεται σαν να δέχεται εξωτερική επίθεση και παράγει ουσίες κυρίως ισταμίνη και λευκοτριένια, που προκαλούν ερυθρότητα, κνησμό, εξάνθημα και δύσπνοια, δηλαδή τα κύρια συμπτώματα των αλλεργικών νόσων.

Συχνότητα αλλεργίας και κύρια αλλεργιογόνα

Την τελευταία εικοσαετία οι αλλεργίες έχουν τριπλασιαστεί. Πρόσφατες επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι 20% περίπου του πληθυσμού πάσχει από αλλεργίες της Άνοιξης λόγω ευαισθησίας σε εισπνεόμενα αεροαλλεργιογόνα όπως οι γύρεις του κυπαρισσιού, της ελιάς και των αγριόχορτων.

Η αναφυλαξία από τσιμπήματα εντόμων είναι η πιο εκρηκτική μορφή αλλεργίας και αφορά περίπου το 2% του πληθυσμού. Η αναφυλαξία προκαλείται από τσιμπήματα κυρίως μέλισσας και σφήκας και μπορεί να προκαλέσει γενικευμένη σωματική αντίδραση, πρήξιμο και δύσπνοια. Συνήθως εκδηλώνεται από 5 έως 15 λεπτά μετά το τσίμπημα. Απαιτείται άμεση ιατρική επέμβαση και μετά αναλαμβάνει ο ειδικός αλλεργιολόγος για την ενδεδειγμένη ανοσοθεραπεία.

Πολλές τροφές και φάρμακα μπορούν επίσης να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις. Το αγελαδινό γάλα, το αυγό και τα δημητριακά είναι τα κυριότερα τροφικά αλλεργιογόνα στην παιδική ηλικία, ενώ οι ξηροί καρποί και τα οστρακοειδή προκαλούν βαριές αντιδράσεις στους ευαισθητοποιημένους ενήλικες. Από τα φάρμακα, τα αντιβιοτικά και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη είναι τα συνηθέστερα αίτια αλλεργικών αντιδράσεων.

Κλινικές εκδηλώσεις της αλλεργίας

Οι περισσότεροι αλλεργικοί ασθενείς εμφανίζουν εκδηλώσεις από το ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό και υποφέρουν από κνησμό (φαγούρα) στα μάτια και την μύτη, καταρροή, φτάρνισμα και μπούκωμα. Αυτά είναι τα κυριότερα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας, η οποία στη συνέχεια μπορεί να εξελιχθεί και σε αλλεργικό άσθμα με εκδήλωση βήχα, δυσκολίας στην αναπνοή και εύκολη κόπωση.

Διάγνωση των αλλεργιών

Τα δερματικά test βοηθούν να εντοπιστεί το υπεύθυνο αλλεργιογόνο και να γίνει σωστή θεραπευτική αντιμετώπιση. Κατά τις δερματικές δοκιμασίες χρησιμοποιούνται διαλύματα αλλεργιογονικών ουσιών όπως γύρεις αγρωστωδών, θαμνοειδών, δένδρων, επιθήλια ζώων (γάτα, σκύλος) και ακάρεα οικιακής σκόνης. Κατά περίπτωση χρησιμοποιούνται και διαλύματα αλλεργιογονικών τροφών όπως είναι οι φράουλες, οι ξηροί καρποί, τα οστρακοειδή και θαλασσινά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα κ.α.

Οι δερματικές δοκιμασίες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες και αξιόπιστες εξετάσεις και μπορούν να εντοπίσουν αποτελεσματικά το σύνολο των υπεύθυνων αλλεργιογόνων.

Ο εργαστηριακός έλεγχος των ειδικών IgE αντισωμάτων (RAST) στο αίμα των αλλεργικών ατόμων βοηθάει επίσης σημαντικά στη διάγνωση των αλλεργικών παθήσεων.

Θεραπεία των αλλεργικών παθήσεων

Η θεραπεία των αλλεργικών παθήσεων περιλαμβάνει τρείς κύριους τομείς:
•    Την αποφυγή του υπεύθυνου αλλεργιογόνου, όπου αυτό είναι δυνατόν. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η απομάκρυνση του υπεύθυνου ζώου π.χ. γάτα.

•    Φαρμακευτική θεραπεία των αλλεργικών παθήσεων. Υπάρχει ένα ευρύτατο φάσμα θεραπευτικών ουσιών που χρησιμοποιούνται ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα της αλλεργικής νόσου.
Τα νεώτερα αντιισταμινικά φάρμακα, όπως η σετιριζίνη, η δεσλοραταδίνη και η μπιλαστίνη αποτελούν τα φάρμακα πρώτης γραμμής στην αντιμετώπιση των αλλεργικών αντιδράσεων και ιδιαίτερα της κνίδωσης και της αλλεργικής ρινοεπιπεφυκίτιδας.

Τα εισπνεόμενα αντιισταμινικά και κορτικοειδή αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας των αναπνευστικών αλλεργοπαθειών και επέφεραν επαναστατική βελτίωση στην αντιμετώπιση του αλλεργικού άσθματος. Στη θεραπεία των ιδίων παθήσεων, προστέθηκαν πρόσφατα, με μεγάλη επιτυχία τα αντιλευκοτριενικά φάρμακα.

•    Η ειδική αντιμετώπιση των εποχικών αλλεργικών παθήσεων γίνεται με την ειδική ανοσοθεραπεία και τη χρήση των αντιαλλεργικών εμβολίων. Το ποσοστό επιτυχίας ανέρχεται στο 95% και εξασφαλίζει στον ασθενή ουσιαστικό περιορισμό ή απαλλαγή από τα συμπτώματα της αλλεργίας και από την ανάγκη λήψης φαρμάκων.

Σε κάθε περίπτωση η σωστή χρήση των σύγχρονων αντιαλλεργικών θεραπειών μπορεί να βοηθήσει τους αλλεργικούς να απαλλαγούν από τα συμπτώματα και να έχουν μία καλή ποιότητα ζωής.